Ψηφιακές Βιβλιοθήκες για Άτομα με Αναπηρίες (ΑμεΑ)

Πρωταρχικό κίνητρο για την εκπόνηση της εργασίας αυτής αποτέλεσε η κοινωνική διάσταση του θέματος και το γεγονός ότι ο βασικός στόχος του επαγγέλματος του επιστήμονα της πληροφόρησης είναι η παροχή ελεύθερης πρόσβασης όλων στην πληροφορία ανεξάρτητα από οποιονδήποτε περιορισμό ή αναπηρία. Οι υπηρεσίες πληροφόρησης αποτελούν τις πύλες στη γνώση, τη σκέψη και τον πολιτισμό και γι’ αυτό σε καμία περίπτωση δεν νοείται να αποκλείουν από τις υπηρεσίες τους τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

Συγκεκριμένα, το 11% του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελείται από άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ), τα οποία διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού από τις νέες υπηρεσίες και τα συστήματα των τηλεπικοινωνιών, του Διαδικτύου, της πληροφορικής και των ψηφιακών βιβλιοθηκών. Προβλέπεται μάλιστα πως το ποσοστό αυτό των ανάπηρων ατόμων μαζί με τη γήρανση του πληθυσμού θα αυξηθεί σε 17% έως το 2030, ένα ποσοστό δηλαδή που παρόλη την πρόοδο που συντελείται σε όλα τα επίπεδα των σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, συνεχίζει να μην έχει πρόσβαση σε τεχνολογίες και υπηρεσίες αιχμής. Προκύπτει λοιπόν ανάγκη έρευνας για το πώς οι υπηρεσίες πληροφόρησης και συγκεκριμένα οι βιβλιοθήκες, οι οποίες αγκαλιάζουν τη ψηφιακή εποχή, μπορούν και πρέπει να ενσωματώσουν στις υπηρεσίες τους τα προαναφερθέντα αποκλίνοντα και μειονεκτούντα άτομα.

Το θέμα αυτό καθίσταται ακόμη πιο επίκαιρο και κριτικής σημασίας διότι τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα μετά το 1970, η στάση της κοινωνίας απέναντι στα άτομα με αναπηρίες έχει μεταβληθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Ωστόσο, ενώ η διεθνής βιβλιογραφία βρίθει πληροφορίας για τα ΑμεΑ χρήστες βιβλιοθηκών και τις προβλεπόμενες υπηρεσίες για αυτούς, αντίθετα στην αντίστοιχη ελληνική διαπιστώνεται μηδαμινότητα αναφορών, ένδειξη της έλλειψης ενδιαφέροντος για το συγκεκριμένο ζήτημα. Εναντιωνόμενη σε αυτή την έλλειψη, η εργασία επιδιώκει να αποτελέσει ένα βήμα ενημέρωσης και πληροφόρησης στη βιβλιοθηκονομική κοινότητα και να παρέχει κριτική αντίληψη των σύγχρονων αυτών προβλημάτων.

Στοχεύει επίσης να καταδείξει την περιθωριοποίηση και την εξαίρεση των ΑμεΑ από την κουλτούρα της πληροφόρησης εξαιτίας της αδυναμίας πρόσβασης στην πληροφορία και να διαπιστώσει την υποανάπτυξη των υπηρεσιών βιβλιοθηκών προς αυτές τις ομάδες χρηστών, η οποία αποτελεί και την πιο σημαντική, έμμεση μορφή αποκλεισμού τους. Επιδιώκει επίσης να προκαλέσει το ενδιαφέρον και την ευαισθησία των βιβλιοθηκονόμων για τα ΑμεΑ, κάτι που αποτελεί υποχρέωση και επιβεβλημένη ανάγκη όλων. Η ανεπαρκής επιμόρφωση των επιστημόνων πληροφόρησης, η ατελής συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και η εντατικότερη προσπάθεια των τελευταίων χρόνων για εκσυγχρονισμό στο ισχύον θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο αποτέλεσαν κύρια ώθηση για την εκπόνηση αυτής της εργασίας.