ΤΟ «ΑΝΟΙΓΜΑ» ΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΠΡΟΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΤΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ

Τα τελευταία χρόνια οι Βιβλιοθήκες, και ειδικότερα οι Ακαδημαϊκές, "εκμεταλλευόμενες" τις δυ­ νατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, μπορούν πλέον να επεκτείνουν τις προσφερόμε­ νες υπηρεσίες τους. και σε ειδικές κατηγορίες χρηστών, όπως είναι τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ) και τα άτομα με προβλήματα δυσλεξίας, που μέχρι σήμερα αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν λόγω της δυσκολίας πρόσβασης στο χώρο τους αλλά και στο υλικό τους. Το «άνοιγμα» όμως των βιβλιοθηκών και προς αυτή την κατηγορία χρηστών, δεν είναι κάτι που πετυχαίνεται εύκολα. Προϋ­ ποθέτει ειδικές γνώσεις και μελέτη των τρόπων κάλυψης των αναγκών αυτών των ατόμων, ανάλο­ γα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν (μειωμένης όρασης, κίνησης, ακοής, ομιλίας, μαθησιακής δυσκολίας κ.λπ.) Με το παρόν άρθρο, ύστερα από μία βιβλιογραφική επισκόπηση των ερευνητικών προσεγγίσεων και των πρακτικών που εφαρμόζονται διεθνώς για τα ΑΜΕΑ, επιχειρείται μια κατηγοριοποίηση των υπηρεσιών που μπορούν να προσφερθούν σε αυτούς τους χρήστες. Αναπτύσσονται δε αναλυτικά τρεις βασικές ενότητες: η άρση των φραγμών στις δυνατότητες χρήσης του Διαδικτύου (1), ο ε­ μπλουτισμός της συλλογής με ειδικές κατηγορίες υλικού (2), η απόκτηση ειδικού τεχνικού εξοπλι­ σμού (3). Ειδικότερα για τα άτομα με δυσλεξία, παρατίθενται τα διαθέσιμα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί από βιβλιοθήκες του εξωτερικού και διατυπώνονται συγκεκριμένες πρακτικές προτάσεις προσαρμο­ γής, οργάνωσης και προσανατολισμού τους στο χώρο της βιβλιοθήκης. Δεν αρκεί όμως μόνο η κατάλληλη κτιριακή υποδομή, ο εμπλουτισμός των συλλογών και η προ­ μήθεια ειδικού τεχνικού εξοπλισμού. Οι προσαρμογές στη νομοθεσία, η εκπαίδευση των βιβλιοθη­ κονόμων και η έκδοση συγκεκριμένων οδηγιών, θεωρούνται απαραίτητες διοικητικές δράσεις που θα υποβοηθήσουν στην παροχή αυτών των "ειδικών" υπηρεσιών. Συμπερασματικά συνάγεται ότι η μέχρι σήμερα "υστέρηση" των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιο­ θηκών στην εξυπηρέτηση ειδικών κατηγοριών χρηστών, δεν οφείλεται στην έλλειψη ευαισθητοποί­ ησης, αλλά κυρίως στην άγνοια των σύγχρονων υποστηρικτικών προσαρμοστικών τεχνολογιών και των τρόπων παροχής πρόσβασης στις πληροφορίες με εναλλακτικές μορφές και μεθόδους.